Strona główna > Uzależnienie od hazardu – leczenie, terapia
„Zaczęło się od stosunkowo małych stawek. Ot, zagrałem kilka razy na maszynach w kasynie, na które natknąłem się na wakacjach kilka lat temu. Na moje nieszczęście wygrałem, zadziałało zapewne popularne „szczęście początkującego”. Kolejnego dnia postanowiłem sprawdzić mój fart kolejny raz. Zdaje się, że usiadłem do ruletki. Spędziłem tam ponad pół dnia, nawet nie wiedziałem, kiedy minęło te kilka godzin. Rodzina się o mnie martwiła. Ale ja znowu wygrałem. Postawiłem im kolację w dobrej restauracji w ramach przeprosin – za moją normalną pensję raczej nie mógłbym sobie na taki wydatek pozwolić. Pomyślałem wtedy, że to w sumie fajny sposób na dodatkowe pieniądze, których od dziecka mi brakowało. Już w moim domu rodzinnym nigdy się nie przelewało. Rodzice rozwiedli się jak miałem 12 lat, a ojciec nigdy nie płacił alimentów na czas, prawie go zresztą nie widywałem. A tutaj okazało się, że zdobycie pieniędzy jest prostsze niż mi się wydawało – po raz pierwszy w życiu poczułem, że mogę coś osiągnąć bez wykonywania żmudnej, nudnej pracy.
Mieszkałem w domku na wsi, ale to nie przeszkodziło mi w graniu. Okazało się, że online mogłem znaleźć wszystko. Zacząłem od kasyn w sieci. Szybko zacząłem wygrywać, i to spore pieniądze. Potem weszła bukmacherka. Tam nie zawsze się udawało, ale po kilku miesiącach potrafiłem już nieźle obstawiać. Po jakiś dwóch latach takiej zabawy stwierdziłem jednak, że to dla mnie za mało. Zabawa w sieci zaczęła wydawać mi się zbyt nudna. Wyszukałem najbliższe kasyno i szybko je odwiedziłem. Chciałem wygrywać więcej w jak najkrótszym czasie. Mało tego, byłem silnie przekonany, że mogę tego dokonać. Jak się okazało, był to początek mojego końca. Po pierwszej wizycie w kasynie przyszły kolejne. W końcu spędzałem tam każdą wolną chwilę. Zaniedbałem swoją rodzinę, nie mogłem skupić się w pracy. Kiedy wygrywałem, czułem ekscytację, a kiedy przegrywałem, myślałem tylko o tym, żeby jak najszybciej się odegrać. Zawsze wydawało mi się, że jestem o krok od zdobycia fortuny. A tymczasem szef zauważył, że znacznie spadła moja wydajność. Wyrzucił mnie z roboty. Rodzinie nic nie powiedziałem, a zamiast tego coraz więcej czasu spędzałem w kasynie. Wziąłem kilka pożyczek, bo nagle karta przestała mi „iść”. Zacząłem wynosić rzeczy z domu, żeby mieć pieniądze na bukmacherkę. Po kilku awanturach żona zabrała dzieci i wyprowadziła się do teściów. Spadłem na samo dno…”
Ta historia, choć wymyślona, mogła zdarzyć się naprawdę. Szacuje się, że z uzależnieniem od hazardu zmaga się od 2 do 3% społeczeństwa. Pod tym pojęciem kryje się kilka różnych form działalności:
Co więcej, u ponad 90% osób walczących z uzależnieniem od hazardu stwierdza się zaburzenia osobowości, a u około 50% wykrywa się depresję. Ten nałóg, choć pozornie nie ma wpływu na ludzkie zdrowie, może doprowadzić do wielu różnych chorób, zarówno natury fizycznej, jak i psychicznej, a także do załamania się życia rodzinnego oraz zawodowego. Koniec końców, każdy aspekt życia takiej osoby podporządkowany jest jednemu celowi – dalszej grze.
Przede wszystkim należy zaznaczyć, że jest to choroba taka sama jak choćby nałogowe spożywanie alkoholu, palenie czy zażywanie narkotyków. Polega ono przede wszystkim na utracie kontroli nad własnym zachowaniem, zaniedbaniu życia społecznego, zawodowego oraz rodzinnego. To potrzeba ciągłej gry przejmuje władzę. Osoba uzależniona od hazardu często nawet nie odczuwa już przyjemności z samego faktu gry, ale nie potrafi się w żaden sposób powstrzymać. Ponadto, schorzenie to uważane jest również za rodzaj zaburzenia osobowości, które objawia się kilkoma zasadniczymi symptomami:
Osoba taka skupia wszelką swoją aktywność na grze – nic innego się dla niej nie liczy. W żaden sposób nie potrafi zapanować nad głodem hazardowym. Fantazje o możliwej wygranej kontrastują z rzeczywistością, która wydaje się nudna i monotonna. Nałogowcy często nawet zdają sobie sprawy ze szkodliwości własnych czynów, ale przymus gry jest w nich tak silny, że nawet to ich nie powstrzymuje.
Co więcej, nałóg ten może również wywołać schorzenia natury fizycznej. Osoba taka jest często wyczerpana i nerwowa. Uzależnienie od hazardu wywołuje ponadto powracające bóle głowy. Co więcej, u chorego mogą pojawić się wrzody, a nawet zawały serca. Często związane jest to z wysokim poziomem stresu, na jaki praktycznie cały czas narażony jest uzależniony od hazardu. Nerwowość spowodowana zarówno z samą grą, jak i rozpadającym się życiem społecznym i zawodowym powoduje fizyczne zmiany w funkcjonowaniu całego organizmu.
Warto tu również zaznaczyć, że nałogowego grania, tak jak w przypadku innych wymienionych schorzeń, nie da się po prostu zaleczyć. Osoba cierpiąca na uzależnienie od hazardu, chcąc zmienić swoje życie, musi zupełnie przestać grać. Mało tego, powinna cały czas dbać o swoją abstynencję, aby powstrzymać ewentualne nawroty choroby, na które cały czas będzie narażona.
W sidła hazardu statystycznie najczęściej wpadają samotni mężczyźni w wieku około trzydziestu lat, którzy już wcześniej, w wieku młodzieńczym, wykazywali takie skłonności. Jeżeli chodzi o kobiety, to w grupie ryzyka znajdują się osoby nieco starsze – wpadają one w uzależnienie najczęściej mniej więcej w połowie swojego życia. Co więcej, osoby takie wykazują się często niedojrzałością osobowościową, mają skłonności do uciekania od rzeczywistości i zagłębiania się w świat marzeń. Niejednokrotnie odczuwają silny lęk przed odpowiedzialnością za swoje czyny, mają niestabilną samoocenę (zazwyczaj uzależnioną od czynników zewnętrznych), a także często popadają w skrajności.
Motywy do rozpoczęcia gry są różne i mają bardzo indywidualny charakter. Warto jednak wymienić kilka najczęstszych, takich jak:
Powody, jak widać, są bardzo różne, a często zależą również od etapu uzależnienia od hazardu, na jakim obecnie znajduje się dana osoba.
Choć różnie są nazywane, generalnie możemy je podzielić na 4 główne fazy:
Nie każdy, kto gra w gry hazardowe, jest od razu osobą uzależnioną od hazardu. Niektórzy potrafią robić to przez całe życie i niezmiennie traktować to jako ciekawe hobby. Nie wykazują oni symptomów uzależnienia i potrafią się kontrolować. Oczywiście ci, którzy często grają, są bardziej narażeni, ale nie jest to warunek konieczny. Z kolei są również osoby bardziej podatne na wpadnięcie w nałóg, którym wystarczy zaledwie kilka wizyt w kasynie, aby wpaść w pułapkę uzależnienia od hazardu.
Jeżeli ktokolwiek ma choćby cień podejrzenia, że wpada w uzależnienie od hazardu, może przeprowadzić szybki test stworzony przez Gamblers Anonymous. Jest to zaledwie 20 pytań, na które odpowiadamy krótko – tak lub nie. Jeżeli odpowiedzi do przynajmniej siedmiu pytań mają charakter twierdzący, oznacza to, że uzależnienie od hazardu może stanowić już spory problem. Należy się w takim wypadku szybko udać na odpowiednią psychoterapię.
Wśród najpopularniejszych skal określających uzależnienie od hazardu warto wymienić SOGS (South Oaks Gambling Screen). Istnieje jednak również wiele innych sposobów sprawdzenia, czy dana osoba jest już nałogowym graczem, czy też nie. Każdy z testów ma za zadanie sprawdzić, jaki jest poziom kontroli pociągu do gry, a także zdolność jej przerwania, jeśli osoba taka jest już zmęczona lub gdy zaczyna dostrzegać negatywne konsekwencje swojego postępowania. Test taki może przeprowadzić psychoterapeuta podczas pierwszej wizyty, ale często warto go również przeprowadzić samodzielnie, jeśli widzimy u siebie pierwsze objawy nałogu.
Tak jak już było to wspomniane, uzależnienie od hazardu jest taką samą chorobą jak choćby alkoholizm. Z tego względu i jego leczenie przebiega w podobny sposób. Chory uczęszcza zarówno na spotkania indywidualne, jak i grupowe, na których może podzielić się swoimi doświadczeniami z osobami o podobnych problemach, a jednocześnie posłuchać, jak oni sobie z tym radzili. W wielu przypadkach pacjent realizuje Program 12 kroków Anonimowych Hazardzistów, dzięki któremu może stopniowo uwalniać się od nałogu. Często w ramach programu walki z nałogiem łączy się grupy osób uzależnionych od hazardu oraz alkoholu. Według wielu psychoterapeutów mechanizm wpadania w oba te nałogi jest podobny, ale o wiele łatwiej go dostrzec na przykładzie osób zmagających się z innymi problemami.
Najważniejszym elementem całej terapii jest przede wszystkim przeanalizowanie źródeł uzależnienia od hazardu. W trakcie psychoterapii omawiane oraz analizowane są przyczyny, dla których dany pacjent rozpoczął grę, a jednocześnie opracowywany jest plan zmiany pewnego schematu w myśleniu oraz wyjścia z kryzysu, w jakim znalazł się chory. Terapeuta dąży do tego, aby pacjent uzyskał równowagę zarówno pod względem emocjonalnym, jak i społecznym. Tutaj ważne jest również zaangażowanie ze strony najbliższych – rodzina powinna wspierać osobę uzależnioną w żmudnym procesie dochodzenia do zdrowia.
Warto zaznaczyć, że terapeuci dbają o komfort każdego z pacjentów, a grupy są małe i kameralne (obejmują najczęściej od 6 do 8 osób), dzięki czemu uczestnicy takich spotkań nie czują się skrępowani. Każda terapia przygotowana jest indywidualnie, a pacjenci mogą korzystać z pomocy zarówno psychologów, jak i psychiatrów. Dodatkowo, wiele ośrodków, jak choćby Małopolskie Centrum Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej w Krakowie proponuje również specjalną terapię dla rodzin i bliskich osób zmagających z nałogiem. Często cierpią oni na współuzależnienie objawiające się choćby narastającym poczuciem winy i bezsilności oraz wewnętrznym rozdarciem. Nierzadko osoby takie potrzebują takiej samej troski jak sami nałogowi hazardziści. Dlatego właśnie ośrodki takie jak centrum w Krakowie proponują im zarówno spotkania indywidualne ze specjalistami, jak i grupowe.
Jak w praktycznie każdej chorobie, i tutaj ważne jest, aby rozpocząć terapię odpowiednio wcześnie. Tymczasem wielu pacjentów trafia do specjalistycznych ośrodków dopiero w momencie, gdy uzależnienie od hazardu już zupełnie przejmuje kontrolę nad ich życiem, a życie rodzinne i zawodowe uległo zupełnej degradacji. Często taka osoba ma już myśli samobójcze i jest w głębokiej depresji. Dlatego właśnie, decydując się na leczenie, zawsze warto określić, czy lepsza będzie terapia w klinikach otwartych czy w zamkniętych. Przed wyborem najlepszego sposobu leczenia warto najpierw skonsultować się ze specjalistą.
Wśród zaleceń, jakich koniecznie powinny przestrzegać osoby zmagające się z tym nałogiem, warto jest przede wszystkim wymienić kilka podstawowych:
Ważnym elementem w dochodzeniu do zdrowia jest również obserwowanie samego siebie. Każdy, kto dąży do uwolnienia się od uzależnienia od hazardu powinien cały czas uważnie śledzić sytuacje oraz uczucia, które kiedyś prowokowały go do grania i ich unikać. Przede wszystkim jednak osoba taka musi zupełnie przestać grać. W leczeniu tego nałogu, tak samo jak w przypadku alkoholizmu, nie ma żadnych półśrodków. Tej choroby można pozbyć się wyłącznie przestając grać zupełnie.
Uzależnienie od hazardu to choroba trudna, z którą jednak można wygrać. Najważniejsze, aby pacjent dostrzegł, że ma problem i chciał z nim walczyć. W takich ośrodkach jak Małopolskie Centrum Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej w Krakowie oraz w wielu innych podobnych placówkach na terenie całego kraju otrzymają odpowiednią pomoc od psychoterapeutów. Stopniowo będą w stanie wrócić swojego poprzedniego życia i znowu cieszyć się udanym życiem rodzinnym, społecznym oraz zawodowym.
Jako ośrodek terapii uzależnień pomagamy:
Leczenie uzależniania od narkotyków
Leczenie uzależniania od pornografii
Leczenie alkoholizmu
Leczenie uzależnienia od hazardu